Opole, dnia  18.02.2024 r.          

 

 

            Klub  Ochrony Środowiska  Śląska  Opolskiego  w  Opolu

                              w  służbie  edukacji ekologicznej

 

Zanim przejdę do podsumowania  naszych  działań  pragnę  zauważyć, że  w Polsce  cyt. ¹) „jest ok. 70 tyś. aktywnych  stowarzyszeń i fundacji. Ok. 4% z nich, to organizacje  pozarządowe, które swoje działania  skupiają  na ochronie środowiska  i ekologii. Oznacza to, że  ok. 2800 organizacji, to organizacje  ekologiczne  a jak wynika  ze  statystyki  przeciętna  organizacja  w tym obszarze  działa  6 lat. Cytując  dalej  wyniki badań  dot. organizacji  pozarządowych  stwierdza  się,  że  w/w  polskie  organizacje  często działają  wielobranżowo  tzn. prowadzą  działania  w kilku  obszarach tematycznych,  z tego  tylko 16 % polskich organizacji  zajmuje  się  ekologią.

Jedną  z  tych  organizacji  cyt. wyżej -  jest  nasze  Stowarzyszenie  pod  nazwą  Klub   Ochrony Środowiska  Śląska  Opolskiego  z  siedzibą w   Opolu, któremu  w  dniu 7 grudnia  2023r.  minęło  30 lat istnienia  w  służbie  ochrony środowiska,  w  tym  edukacji  ekologicznej.  Jest to dobry czas na  podsumowanie  efektów  naszej  działalności,  również  w  kontekście  naszego uczestnictwa  w  współorganizacji   Młodzieżowego Forum  Ekoenergetyki  jako  części  Festiwalu  Ekoenergetyki  organizowanego corocznie, już  od 15 lat  na terenie naszego  Województwa  przez  Fundację  „Zielonego  Feniksa, jednego z  najwię kszych  ogólnopolskich imprez dot. ekoenergetyki. Nasze  uczestnictwo  w  organizacji  Młodzieżowego Forum  jest wynikiem  między innymi  naszego zaangażowania się w działania edukacyjne  na  rzecz społeczności lokalnej w szerokim tego słowa  znaczeniu dot.  różnych grup społecznych, mieszkańców naszego Regionu  ale  i  przedsiębiorców, w  szczególności  przedstawicieli małych i średnich przedsiębiorstw.  Nasza edukacja na rzecz środowiska  lokalnego,  w tym udział  w  Młodzieżowym Forum  Ekoenergetyki  wpisuje  się  również w realizację promowania  zasad  zrównoważonego rozwoju, sprecyzowanych  w  międzynarodowych dokumentach  takich jak  Agenda 2030 , Deklaracja z Rio w sprawie środowiska i rozwoju  czy też  Polityki Ekologicznej Państwa 2030.

 

1) Dane pochodzą   z badania „Kondycja  organizacji  pozarządowych  2021„                                                         

 

   W kontekście też  w/w dokumentów  należy stwierdzić, iż  stoimy jako kraj u progu  tzw. zielonej transformacji, która  spowoduje  duże  zmiany w  różnych dziedzinach naszego  życia, żeby nie powiedzieć,  we  wszystkich jego dziedzinach. Ta zmiana dosięgnie  nas  wszystkich a  w  szczególności młode pokolenia – stąd  pomysł, którego autorem jest  Prezes  Fundacji „Zielony Feniks”, Pan  Jacek Walski, aby temat zielonej transformacji  w dziedzinie  ekoenergetyki, skierować również  już  teraz do młodzieży szkół średnich ostatnich klas, będących u progu  wyboru dalszej drogi życiowej. Od nich bowiem w bliskiej już  przyszłości będzie  zależało czy zieloną  transformację  potraktuje jako  wielką  szansę na rozwój  kraju czy wręcz przeciwnie tj. jako barierę.

   W związku z powyższym, odpowiadając  pozytywnie na  zaproszenie  Prezesa Fundacji  do współorganizacji  wspólnie z  Uniwersytetem Opolskim i Politechniką  Opolską -  Młodzieżowego   Forum  Ekoenegetyki  - potraktowaliśmy je  nie tylko jako zaszczyt,  ale i uznanie  dla  naszych działań, już  30 letnich  na rzecz ochrony środowiska,  w tym edukacji środowiskowej.

  Stąd,  z tej też okazji  postanowiliśmy przybliżyć czytelnikom w  sposób bardzo skondensowany, krótką  historię  powstania  i  efektów działania  członków  Klubu  w  skrócie  zwanym  KOŚSO na przestrzeni ostatnich  30 lat. Nie  sposób  ująć  te 30 lat w kilku  zdaniach, ale  starałam się  przedstawić  nasze  działania    sposób jak najbardziej  skrótowy  a zarazem mogący też  zainteresować  i zachęcić  do działania w tym zakresie  młode  pokolenie, bo  taki też cel ma ten artykuł.

Otóż  powołaniem Klubu  zajęła  się 17 osobowa grupa  inicjatywna i Postanowieniem  Sądu Wojewódzkiego  w Opolu, Wydział  I Cywilny, Klub  Ochrony Środowiska  Śląska  Opolskiego został  wpisany  do rejestru  Stowarzyszeń pod  Nr Rej. St. 20/93   w  dniu  7 grudnia  1993r.

  Na pierwszym posiedzeniu Klubu dokonano wyboru Zarządu, w  skład, którego weszły  wówczas  osoby mające  duże  doświadczenie  w  tzw. problematyce środowiskowej tj. :

Danuta  Lepucka     jako     Prezes  ( lub Prezeska), 

Roman Gałoński      jako    V-ce  Prezes,

Stanisław  Malarski      #      Sekretarz,

Ryszard Pazdan            #      Członek,

Stanisław  Staniszewski  #   Skarbnik.

                                                           

 

 

Misją Stowarzyszenia  było  i jest  też obecnie -  służba na rzecz aktywnego oddziaływania na racjonalne kształtowanie i ochronę środowiska Województwa Opolskiego.

Cele Klubu przez cały okres działalności  pozostawały zasadniczo  niezmienione.  Są to  do dnia dzisiejszego  między innymi :

  1. Starania o prawidłowe i racjonalne kształtowanie środowiska, zmierzające do zapewnienia współczesnemu i przyszłym pokoleniom korzystnych warunków życia oraz realizacji prawa do korzystania z zasobów środowiska i zachowanie jego wartości.
  2. Współpraca z organami samorządowymi i rządowymi, organizacjami społecznymi oraz innymi instytucjami pozarządowymi mającymi w swoim zakresie działania i troskę o ochroną środowiska.
  3. Organizowanie lub współorganizowanie konferencji naukowo - technicznych, związanych z problematyką środowiskową oraz w zależności od zapotrzebowania również i organizowania wyjazdów studyjnych do zakładów pracy.
  4. 4. Popularyzacja wiedzy na temat ochrony środowiska wśród społeczeństwa.
  5. Popularyzacja w województwie opolskim osiągnięć nauki i techniki w zakresie ochrony środowiska, w tym popularyzacja doświadczeń europejskich.

6.Podejmowanie oraz popularyzacja działań na rzecz wykorzystania rzeki Odry dla celów gospodarczych i turystycznych oraz na rzecz poprawy jej czystości.

  1. itd.

   Powstanie  Klubu  przypadało na początek transformacji ustrojowej, stąd też  tematyka  wszelkiego typu działań spotkań jak i konferencji   odzwierciedlała  potrzeby  i ówczesną sytuację  związaną  z  ochroną  środowiska  naturalnego.  

Jak wynika  ze  sprawozdań  z tego  okresu  czyli  np. lat  1993-1996 – zorganizowano  w tym okresie - 17 spotkań merytorycznych członków  Stowarzyszenia  omawiających najważniejsze zadania  do realizacji, w tym 5 konferencji i 2 sympozja.  Przykładowymi tematami  konferencji  były  w minionym okresie:

  • Przerzuty ścieków w  zlewniach szczególnie 
  • Ochrona środowiska  w  Kędzierzynie – Koźlu.
  • Dziecko a  środowisko.
  • Rolnicze wykorzystanie  ścieków w  ówczesnej  ŚFD i W  POLMOS Wołczyn ( Śląska  Fabryka Drożdży o Wódek „Polmos” – tak brzmiała 

         nazwa Firmy od 1994r), a  obecnie  funkcjonująca  pod  nazwą  Fabryka  drożdży  Lesaffre  Polska  A. Wołczyn.

  • Trias

Konferencje  kończyły się konkretnymi wnioskami i tak np. w trakcie  obrad  Konferencji  „Dziecko  a  środowisko” omówiono wiele zagadnień, które ujęto  w formie  wniosków np. : jak konieczność publikowania  wyników  monitoringu żywności, potrzeba prowadzenia edukacji ekologicznej, przestrzeganie  i realizowanie  obowiązków szczepień  ochronnych  u dzieci  z  terenów  ekologicznie  zagrożonych. Wnioskowano o  powszechne badania  zawartości  ołowiu we krwi  u dzieci  z terenów ekologicznie   zagrożonych w  Województwie Opolskim.

   Ze  Sprawozdania  z tego okresu nie  wynika, czy te  wnioski  były  dalej  przesłane  tj. do  ówczesnych decydentów,  niemniej  były  one b. konstruktywne i nadal część  z  nich  jest  aktualna.

  Konferencja   na temat rolniczego wykorzystania  ścieków w Fabryce  Drożdży i Wódek „Polmos” ( aktualnie pod nazwą „ Lesaffre”) ,wykazała, jakie efekty przynosi  rolnicze wykorzystanie  ścieków nie tylko z punktu widzenia ich  unieszkodliwiania, ale również wzbogacania  gleb w  związki nawozowe.

   W/w  temat  tj. wykorzystania  ścieków poprodukcyjnych jest  zresztą  nadal aktualny. W 2017r. Odbyło  się spotkanie  z  ówczesnym dyr. Fabryki Lesaffre ,P. dr R. Błaszkowem, który przybliżył nam najnowsze  wyniki badań  jakie prowadził  zakład w/w  temacie jak i zwiedzaliśmy  samą  Fabrykę  celem obserwacji  samego procesu produkcyjnego.

   Z kolei  Konferencja  „ Trias  Opolski” zwróciła  uwagę na  konieczność  kompleksowej  ochrony  zasobów  wód głównego zbiornika  wód podziemnych  Opole – Zawadzkie ze  względu na  jego  unikatowe zasoby i racjonalne ich wykorzystanie. Sformułowano też  konkretne  wnioski  pokonferencyjne pod kątem ograniczania ujemnego wpływu  działalności rolniczej i gospodarczej  na jakość wód  zbiornika.  Temat ten jest  jak najbardziej aktualny i  do dania dzisiejszego,  w kontekście  szczególnie  gospodarki odpadami.

  Klub czynnie  włączał  się   też  w  omawianie  problemów związanych  z uciążliwością   w tym okresie  dla otoczenia  Cementowni   „Odra” , organizując  w tym celu  wyjazdowe  posiedzenia  Klubu  w  Cementowni  podczas,  którego  omawiano jej modernizację, która  miała  przynieść  założone  efekty ekologiczne. Omawiano  nie tylko technologię  produkcji  i związane  z tym uciążliwości, ale i   problem  hałasu i drgań związanych  z wydobywaniem urobku  w obrębie  budynków   WSI, z którym to problemem uporano się  w trakcie  modernizacji  prac jako całości.  Interesowano  się  również  w  latach  późniejszych, jeśli chodzi o Cementownię  Odra  problematyką  jej technologii tj.  energooszczędną  technologią produkcji klinkieru  tzw. metodą suchą, której  zastosowanie  w bardzo znacznym stopniu  zmniejszało jej uciążliwość  dla   środowiska.  Omawiano  również problem unieszkodliwiania odpadów,  bowiem  Cementownia  przymierzała  się  w końcówce  2000  roku do współspalania odpadów przy produkcji cementu  co  wywoływało protesty  ekologów.

Zakładem szczególnego zainteresowania  członków  Klubu  była   też  Elektrownia Opole, w której bywano  również w  ramach  wyjazdów  studyjnych.

Tematem, który   był  przedmiotem zainteresowania  członków  Klubu  w   tym tym  pierwszym okresie  tj. lat 93 - 96 był -  wywołujący duże  emocje  mieszkańców  Opola, problem  składowania i wykorzystywania  popiołów Elektrowni  „Opole”.  Omawiano więc w trakcie  spotkań podstawowe problemy z tym związane jak i  dokonano analizy krajowej bazy  odpadowych popiołów  lotnych  i żużli, wskazywano na  możliwe  kierunki  technologiczne ich wykorzystania  w przemyśle  materiałów  budowlanych, drogownictwie i robotach inżynieryjnych, przekazując je zainteresowanym tą  tematyką.  W latach późniejszych  tj. ok. 2010  roku  - celem  jednego z  takich wyjazdów  studyjnych, było zainteresowanie  członków  stopniem zabezpieczenia standardów ochrony środowiska w  związku z budową dwóch nowych bloków  energetycznych. Członków  interesowały również   szanse  zaopatrzenia  Elektrowni w  węgiel kamienny  - drogą  wodną   jak również  składowanie  CO². 

 Tematów  do  rozwiązania  było b. dużo  i zakres  tematyczny spraw  podejmowany przez  Klub był  szeroki  – ja tylko  zasygnalizowałam  tutaj dla przykładu  -  niektóre  z  nich.

  Członkowie  Stowarzyszenia  uczestniczyli  na przestrzeni lat w  szeregu konferencjach naukowych, których  tytuły  nie ma  sensu  teraz  przytaczać, a których tematyka  dotyczyła  szerokiego spektrum działań,  będących w kręgu zainteresowań  społeczności lokalnej w  związku z  nową  rzeczywistością  gospodarczą i przemianami  w szerokim tego słowa  znaczeniu.

  Opiniowano  też „Programy  ochrony środowiska”  czy też Programy dot. gospodarki odpadami oraz  pozyskano  środki  z  Wojewódzkiego   Funduszu  Ochrony Środowiska  i Gospodarki Wodnej  na  konkurs  na  najlepsze prace dyplomowe  studentów  jak i  uczniów  szkół średnich  związane  z problematyką  ekologiczną.

Członkowie  Klubu wchodzili  również  w  skład  między innymi :

- Komisji ocen  oddziaływania  na środowisko przy Wojewodzie Opolskim.

- Wojewódzkiej  Komisji Ochrony Przyrody,

-  Komisji  ds.  europejskich przy  ZG NOT  Warszawa.

- Jury  „Opolska  Marka„

Ponadto  członkowie  Klubu  brali udział  w  między innymi pracach:

Komitetu   Monitorującego  dot.  programów  operacyjnych na lata 2007 – 2013 przy  - Urzędzie  Marszałkowskim.

     W  ramach działań  edukacyjnych  przez cały okres  swojej 30 letniej działalności  organizowano szkolenia, w tym przede  wszystkim  w zakresie prawodawstwa   ekologicznego, z  zakresu  prawa transportowego i  innych dziedzin, w których  uczestniczyło prawie  3800 osób.  Ponadto członkowie  Klubu, realizowali  w ramach  Naczelnej  Organizacji Technicznej (NOT)w Opolu   projekty  ze środków  unijnych jak np.  „ Czysta Produkcja   a  Ochrona Środowiska „ , „KIGNET  Innowacje„w ramach, którego  opracowano  np. dwa  skrypty, jeden poświęcony  szkoleniom w zakresie transportu, drugi  handlu emisjami  CO2. oraz  uczestniczyli w  projekcie   ogólnopolskim  pilotowanym przez PARP  a  dot.  „ Poprawy jakości usług świadczonych  przez instytucje  wspierające  rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności „ jak i   w projekcie  autorskim NOT-u  O/Opole  pt.  „Absorbcja  innowacji proekologicznych w MMŚP  wzmocnieniem ich konkurencyjności” W  obu  w/w  projektach  wykonywano  między innymi  również  audyty środowiskowe w kilkudziesięciu firmach  naszego  województwa i nie tylko. Audyty te miały zwrócić  uwagę  firm  na  obowiązek przestrzegania  prawa środowiskowego  a  zarazem  miały również  charakter  edukacyjny.

    Klub współuczestniczył  również  jako  jeden  ze  współorganizatorów  Konferencji  odbywających się  cyklicznie  nt. „Odrzańskiej  Drogi Wodnej...”  oraz  „Zagadnień  inżynierii  środowiska  w  budownictwie „ , których głównym organizatorem  była   Opolska Okręgowa Izba Inżynierów  Budownictwa.                                                               

 

  W tym momencie  należałoby  też  wspomnieć  o  naszych wykładowcach.  Gościliśmy  bowiem  na  naszych  spotkaniach  seminaryjnych  i  szkoleniowych,  w  ciągu tych wielu lat, wspaniałych  wykładowców, w szczególności pracowników  naukowych,  w tym profesorów   naszych Uczelni Wykładowcami  byli również  praktycy  przemysłu. Nie  sposób jest ich w tym artykule  wymienić  imiennie, bo było ich bardzo dużo. Wszyscy oni poświęcali swój czas  na  spotkania  z   członkami  Klubu  i nie tylko  - bowiem wykłady  kierowane  były do szerokiej publiczności - przygotowując  swoje prezentacje  - pro publico bono.  Tym artykułem chcielibyśmy im też  podziękować  za poświęcony  nam czas.

 Celem uzmysłowienia  zmian klimatycznych  społeczności lokalnej, zawarliśmy również  umowę  z  Instytutem  Ochrony Środowiska – Państwowym  Instytutem  Badawczym  z  siedzibą  w  Warszawie , którego celami było:  współpraca  w zakresie propagowania  wiedzy i popularyzowania działań  adaptacyjnych  do zmian klimatu, promocja i udostępnianie  materiałów szkoleniowych i  opracowań  powstałych w trakcie  projektu  o nazwie CLIMCITIES, jego promocja, w tym o opracowywanych strategiach  adaptacji do zmian klimatu dla miast oraz w tym kontekście organizowanie   przez nas  spotkań  i dyskusji  na w/w  temat.  Staraliśmy się wywiązać i z  tego zobowiązania.  Prezentowany był również w ramach edukacji mieszkańców  naszego miasta  opracowany „ Plan adaptacji  miasta Opola do zmian klimatu do 2030 roku. ” . Spotkań  dot. zmian  klimatu  organizowanych przez nasz Klub  było  kilka pomimo, iż  zainteresowanie tym tematem było niestety  znikome co wynika  w  naszej opinii  z  niskiej jeszcze  świadomości  zagrożeń związanych  ze  zmianami  klimatycznymi.

 Celem szerszego zainteresowania  lokalnej społeczności  problemami środowiskowymi wystosowane  zostały również  w  ramach popularyzacji  naszych wykładów - pisma  tj. do   Redaktora  NTO  oraz  Radio  Opole  z  prośbą  o zamieszczanie  stosownych  informacji  o  wydarzeniach  organizowanych  przez  Klub, co spotkało  się  z  ich pozytywnym  odzewem.

 Staramy się  popularyzować  problematykę  ekologiczną również  poprzez współpracę  z  Dolnośląskim Klubem  Ekologicznym  w  zakresie  udostępniania  wydawanego przez nich   czasopisma  „ZIELONA  PLANETA”.

 Niezależnie od powyższego   podpisaliśmy również z  Opolskim Centrum Rozwoju  Gospodarki  „List  Intencyjny”  o współpracy, mającej  na celu między innymi propagowanie  problematyki zrównoważonego rozwoju przez różnego typu  podmioty gospodarcze,  z  którymi  instytucja powyższa  ma kontakt oraz  zamieszczanie  informacji o  naszych spotkaniach  seminaryjnych  na swojej stronie internetowej, celem zachęcenia  tj. firm do  uczestnictwa  w nich i  ewentualnej współpracy.   

Reasumując  -  w  okresie tych 30 lat swojej  działalności  cele  Klubu pozostały  niezmienne, realizowane  konsekwentnie bez  względu na okoliczności. 

 Podjęta została też decyzja Zarządu o ustanowieniu nagrody w postaci statuetki, celem uhonorowania osób, instytucji czy firm, za ich działalność, twórczość, aktywność oraz  zrealizowane  inicjatywy na rzecz ochrony środowiska.   Statuetki zostały wykonane,  co jest ciekawostką na miarę  krajową  - z odpadów - przez  znaną  nie tylko  w  kraju, ale  i  na rynkach zachodnich ze swojej nowatorskiej produkcji - Firmę  „Explomet” ,  w ramach  prezentu dla  KOŚŚO, jako wyraz uznania  dla  naszej  działalności.

 

  Realizując  w/w misję   honorowania  osób za  zrealizowane  inicjatywy  na rzecz ochrony środowiska, w   dniu 23. 11. 2023r., trakcie  trwania  uroczystej Gali XV Międzynarodowego  Festiwalu  Ekoenergetyki,  nasze  Stowarzyszenie  miało  również   przyjemność wręczyć  swoją nagrodę, obok nagrody organizatora  Festiwalu - w postaci statuetki „Zielony Laur„- uczniom Publicznego Technikum  Nr1, Zespołu Szkół  Technicznych  i Ogólnokształcących  im. Kazimierza  Gzowskiego w Opolu, uczących  się  pod kierunkiem  mgra inż. arch. Jarosława  Gawrysia, za  kreatywność  w ich pracach  na rzecz prośrodowiskowych rozwiązań technicznych.  Ich prace tj. uczniów  Technikum, przyniosły już efekt w postaci 5. medali zdobytych na międzynarodowych wystawach wynalazków International Warsaw Invention Show i kilku rozwiązań zgłoszonych do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej.  Uczniowie wielokrotnie zostawali laureatami Olimpiady Innowacji Technicznych i Wynalazczości. Wynalazcy z Gzowskiego są też zwycięzcami znaczących ogólnopolskich konkursów, jak: Młody Innowator, Kształtowanie Przestrzeni, Warm Up Your Bussines, czy Elektryzująca Pasja.  Efektem tych sukcesów były również przyznane im nagrody Ministra Oświaty, a obecnie Edukacji i Nauki, tytuły „Opolskie Orły”, nadane przez Prezydenta Miasta Opola, a także stypendia, m.in. Marszałka Województwa Opolskiego oraz Fundacji Jolanty i Leszka Czarneckich.

  Jako  Stowarzyszenie  działające  od  lat  na  polu  edukacji  ekologicznej, uczestnicząc  poprzez  swoich  członków  w  projektach, w  których  edukacja  była  też  jednym  z  ich  elementów  czy też  zapraszając  pracowników  naukowych  uczelni  na  otwarte  spotkania  Klubowe, prezentujących technologie  i rozwiązania  proekologiczne  - postanowiliśmy  tegoroczną  nagrodę  przeznaczyć  właśnie  dla  tych młodych ludzi, mając nadzieję,  że   przyszłych  adeptów  nauki polskiej, w tym przyszłych pracowników  naszych opolskich Uczelni.

 Przedstawiając  historię działania  naszego Stowarzyszenia na polu ochrony środowiska , chcieliśmy przybliżyć  czytelnikom nie tylko  ogrom pracy jaki został  wykonany  w  tym okresie, ale i też  zachęcić  wszystkich, którym bliska  jest ta problematyka  do nawiązania  z  nami kontaktu celem kontynuacji  naszej idei  tj. edukacji ekologicznej  w  szerokim tego słowa znaczeniu.   

Nasz e-mail.:  kosso.opole@gmail. com

Adres strony internetowej : kosso.opole.pl                                             

 

 

 

                                                                    Grażyna  Janka – Składzień

                                                                                     Prezes / ka

                                                                            Klubu Ochrony Środowiska                                                       

                                                             Ochrony Środowiska  Śląska  Opolskiego